Bidermajer
U priči o bidermajeru, njegovim skromnim, toplim i lepim enterijerima, neizostavno mesto zauzima i nameštaj iz ovog perioda. Po svojoj formi, ovaj nameštaj je izveden iz osnovnih geometrijskih oblika, koji su u duhu antičke umetnosti, povezani u skladnu i harmoničnu celinu. Kao osnovne karakteristike bidermajer nameštaja ističu se udobnost, jednostavnost, kvalitet izrade i upotrebljenih materijala, zbog kojih i danas izgleda atraktivno i moderno i pronalazi svoje mesto u savremenim enterijerima raznih namena.
Stolica No.14. Mihael Tonet, 1859. Beč
U Beču i drugim gradovima Austrougarskog carstva, po crtežima poznatih umetnika, u brojnim zanatskim radionicama nastajali su raznovrsni i neobični komadi nameštaja - elegantnih, izvijenih formi, lišeni suvišnih ukrasa. U jednoj od čuvenih bečkih zanatskih radionica Thonet tada je nastala i stolica, koja je postala ikona industrijskog dizajna i jedna od najprodavanijih stolica ikada. Mihael Tonet, je razvijajući stolicu No.14 ili Bečku kafe stolicu(kako su je kasnije nazvali), zapravo razvio ideju o upotrebi jednostavnog, jeftinog materijala, njegovoj specifičnoj obradi i stvaranju jedinstvene i prepoznatljive forme. Ova strolica od parene i savijane bukve, samo je jedan u nizu proizvoda fabrike Tonet, koja je predstavila vešt i smeo prelaz sa dotadašnje manufakturne proizvodnje na industrijsku. Tokom dugih godina svog postojanja, ova fabrika, koja i danas postoji, otvorila je put masovnoj, industrijskoj proizvodnji nameštaja za široke mase, čuvajući i održavajući kvalitet materijala i izrade tipične za bidermajer.
U pomenutim radionicama, kroz svakodnevni rad, ali i specifičan rad za polaganje zanatskih ispita, nastali su i mnogi po svojoj formi, materijalizaciji, dekoraciji i nameni neobični i do tada neviđeni komadi nameštaja...stolovi, sekreteri, vitrine, komode... Nameštaj je uglavnom rađen od mekih vrsta drveta i oblagan furnirima od raznih vrsta svetlog i tamnog drveta: kruška, orah, breza, bukva, jasen...mahagoni... Posebno su zanimljivi i vredni oni komadi na kojima su kroz igru geometrijskih oblika-krug, kvadrat, trougao ili elipsu iskombinovani različiti svetli i tamni furniri, vodeći računa o šarama i teksturama furnira i njihovom pozicioniranju.
Sto za ručni rad u bidermajer stilu, Austrija, 1840.
U skladu sa tadašnjim stilom života, dame su svoje slobodno vreme mogle da posvete pisanju pisama, ručnim radovima, gajenju biljaka... pa su u skladu sa tim i nastajali stolovi raznih oblika i namena. Popularni i omiljeni, stolovi za ručni rad imali su ploču pravougaonog ili kružnog obilka, a posebna pažnja posvećivala se i izgledu njihovih oslonaca. Za nameštaj bidermajera tipična je upotreba talastastih, ispupčenih i udubljenih linija, koje se poput negativa nastavljaju jedna na drugu.
Na ovom primeru, ovalna ploča, koju nose dve noge u obliku lire, skriva u sebi jednu fioku za odlaganja. U skladu sa namenom ovog stola, sama fioka je unutar izdeljena na manje prostore za odlaganje pribora za vez, a sadrži čak i ugrađen jastučić za ubadanje i čuvanje igala. Celokupan sto, postavljen je na pravougaono postolje, čiji su oslonci četiri tamne kugle. Sto je furniran svetlim furnirom, sa diskretnim intarzijama od tamnijeg furnira u vidu uzanih traka. Sklad finih izvijenih i pravougaonih oblika, vešto povezanih u celinu, upotreba svetlog furnira sa diskretnim tamnim intarzijama i kvalitetna izrada daju ovom stolu svevremensku čar i lepotu.
Komoda u bidermajer stilu
Postojali su i komadi nameštaja u čijem izgledu su dominirale stroge, prave linije i simetrija po uzoru na antičku umetnost. Ormari, komode, vitrine, sekreteri modelovani su po sličnom principu. Četiri masivna pri dnu šira oslonca, ponekad su zamenjena i soklom koja u sebi skriva fioku. Bočne strane su bile uokvirene i opasane stubovima ili pilastrima, koju su ponekad bili dodatno naglašeni crnom bojom. Komode su uglavnom imale četiri fioke, a gornja je ponekad modelovana u vidu sekretera. Završni gornji deo u vidu venca imao je timpanon ili dekoraciju u obliku vaze.
Sekreter u bidermajer stilu, Nemačka
Autor:
Miljan Torma